Długo dla swojego siedmiolatka szukałam pięknie wydanych zbiorów klasycznych polskich legend i baśni. Dwa tytuły w stu procentach spełniły moje oczekiwania. Są to "Baśnie i legendy polskie" wydawnictwa Nasza Księgarnia (nowe wydanie z 2022 roku) oraz "Cudowna studzienka. Baśnie polskie" wydawnictwa Media Rodzina. Od lektury obu nie można się oderwać - na szczęście opowieści z obu tomów jest łącznie ponad sto, więc rozrywki nie zabraknie przez dłuższy czas ;)
Moja lista ciekawych, wartościowych wydań polskich oraz słowiańskich legend i baśni jest jednak znacznie dłuższa - zobacz, jakie jeszcze tytuły na nią trafiły!
Najlepsze zbiory polskich oraz słowiańskich legend i baśni - mój wybór
"BAŚNIE I LEGENDY POLSKIE"
Autor: Opracowanie zbiorowe
Wydawca i rok wydania: Nasza Księgarnia 2022
Liczba stron: 288
Opis od wydawcy: Pozycja, której nie może zabraknąć w żadnym domu - eleganckie wydanie ponad pięćdziesięciu legend, baśni i podań z różnych stron Polski z niezapomnianymi ilustracjami Mirosława Tokarczyka. Znajdziemy tu legendy warszawskie, krakowskie i poznańskie, znad Wigier oraz baśnie śląskie. Opowieści o Warsie i Sawie, Świętej Kindze i księciu Popielu. Historie o skarbach, zbójcach i rycerzach, smokach, utopcach, diabłach i innych baśniowych stworach.
Kilka słów ode mnie: Rozszerzone wydanie "Baśni i legend polskich" z 1997 roku. Znaleźć w nim można baśnie i legendy w opracowaniu tak znakomitych pisarzy jak m.in. Wanda Chotomska, Marian Orłoń, Maria Krüger czy Zdzisław Nowak. W swoich opowieściach posługiwali się oni nieco archaicznym dla współczesnego małego czytelnika językiem - mimo tego są historie są w pełni zrozumiałe i dziś. W zbiorze znalazły się legendy oraz baśnie powszechnie znane te oraz mniej znane, np. "O okrutnym zbóju Madeju i jego łożu", "O tym, jak Janosik przez piekło wędrował" czy o tym "Jak łomżyńskie wiedźmy wyniosły się z miasta". Opowieści są stosunkowo krótkie, czyta się je bardzo szybko. Charakterystyczne ilustracje Tokarczyka ubarwiają lekturę. Polecam serdecznie i zgadzam się ze słowami wydawcy, że to pozycja, której nie może zabraknąć w żadnym domu!
"MITOLOGIA. PRZYGODY SŁOWIAŃSKICH BOGÓW"
Autor: Melania Kapelusz
Wydawca i rok wydania: Egmont 2018
Liczba stron: 80
Opis od wydawcy: Prastare dęby znają wiele historii. Może nawet pamiętają jak po ziemi biegali słowiańscy bogowie: Perun, dobry władca panujący na niebie, i Weles, mściwy i groźny bóg panujący w podziemiach. Losy słowiańskich bóstw i zwykłych śmiertelników często się splatały, gdy ludzie próbowali wykraść bogom ich tajemną wiedzę o świecie. "Mitologia. Przygody słowiańskich bogów" przedstawia mało znany świat słowiańskich wierzeń. Opowieści o stworzeniu świata i ludzi oraz stare podania tłumaczące groźne zjawiska przyrody zachwycą czytelników w każdym wieku.
Kilka słów ode mnie: Muszę przyznać, że słowiańskie mity dotychczas były mi słabo znane - ta absolutnie przepięknie zilustrowana przez Ewę Poklewską-Koziełło pozycja zdecydowanie to zmieniła! Stanowi ona dla młodszego czytelnika świetne wprowadzenie w świat mitologii słowiańskiej i wierzeń naszych przodków - mieliśmy z z synem wrażenie, że historie kończą się za szybko i chętnie zostalibyśmy w tym świecie nieco dłużej ;) Jednocześnie jest to jedna z najpiękniejszych książek dla dzieci, jaką kiedykolwiek widzieliśmy - ona jest po prostu małym dziełem sztuki! Zachwyca nie tylko szatą graficzną, ale i barwnym językiem. "Mitologia. Przygody słowiańskich bogów" w wersji papierowej dostępna jest już niestety tylko z drugiej ręki (ja również kupiłam używaną, z czego się ogromnie cieszę) - cały czas w sprzedaży znajduje się jednak e-book lub audiobook.
"CUDOWNA STUDZIENKA. BAŚNIE POLSKIE"
Autor: Opracowanie zbiorowe
Wydawca i rok wydania: Media Rodzina 2013
Liczba stron: 368
Opis od wydawcy: "Cudowna studzienka" to autorski zestaw baśni polskich wybranych przez wybitną autorkę i znawczynię literatury dziecięcej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, Joannę Papuzińską. Tom zawiera m.in. utwory Józefa I. Kraszewskiego, Bronisławy Ostrowskiej, Romana Zmorskiego, Artura Oppmana, Adolfa Dygasińskiego i in. Autorką pięknych ilustracji zdobiących wydanie jest Elżbieta Wasiuczyńska.
Kilka słów ode mnie: Jeśli jeszcze nie masz tego tytułu w swojej domowej biblioteczce, koniecznie go kup - póki wydanie papierowe jest bez problemów dostępne! Moim zdaniem to zdecydowanie najlepsze wydanie polskich baśni, jakie do tej pory ukazało się na rynku! Urzeka różnorodnością stylów literackich i rozbudzającymi wyobraźnię ilustracjami Elżbiety Wasiuczyńskiej. Umieszczone w tomie opowieści są zdecydowanie dłuższe od tych z "Baśni i legend polskich" wyd. Nasza Księgarnia i zawierają zdecydowanie więcej szczegółów (np. historia o Madeju pióra Bronisławy Ostrowskiej); zdarzało się, że lekturę wyjątkowo długich baśni dzieliliśmy z synem na dwa dni. W treści wybranych przez Joannę Papuzińską historii nie brakuje archaizmów, które zostały opatrzone przypisami (ja zwykle zastępowałam te słowa synonimami w trakcie głośnego czytania dziecku); autorka starała się uwspółcześnić język wybranych opowieści, ale część z nich zostawiła, by - jak sama wyjaśnia w posłowiu - "czytelnik mógł poczuć smak staropolskiej mowy". Baśnie z tomu są naprawdę fascynujące i zostają w głowie na długo! Mnie najbardziej podobały się tytułowa "Cudowna studzienka", "Żelazne trzewiczki" oraz "Przeklęte jezioro". W sprzedaży również audiobook! Ogromny plus dla wydawcy za poręczny format książki (170 x 190 mm) - wygodnie się ją czyta plus bez problemów zmieści się w torebce czy w plecaku, więc można ją wszędzie ze sobą zabrać!
"ŚPIEWAJĄCA LIPKA. BAJKI SŁOWIAN ZACHODNICH"
Autor: Opracowanie zbiorowe
Wydawca i rok wydania: Media Rodzina 2007
Liczba stron: 312
Opis od wydawcy: Wznowienie popularnego, potężnego tomiszcza, będącego niegdyś ukochaną lekturą i wielkim bestsellerem w PRL. Zawiera 62 utwory pochodzące z ziem polskich, czeskich, łużyckich, słowackich, mające swoje korzenie w regionalnej tradycji i ludowej mądrości. Wierni czytelnicy z sentymentem powrócą pamięcią do dawnych, wesołych ilustracji.
Kilka słów ode mnie: Fantastyczny zbiór różnorodnych bajek dawnej słowiańszczyzny zachodniej, który udało mi się kupić w bardzo dobrej cenie na OLX (zapłaciłam "tylko" 80 złotych plus przesyłka ;)) - aktualnie można go kupić wyłącznie z drugiej ręki (w przeciwieństwie do audiobooka) z uwagi na wyczerpanie nakładu. Jeśli masz okazję - kup od razu! Zebrane w tomie opowieści ukazują bogactwo folkloru, wierzeń i mitów naszych przodków i naszych sąsiadów. Są krótkie, idealne do poduszki, choć w przypadku wrażliwego młodego czytelnika na pewno warto poszczególne historie przeczytać wcześniej, ponieważ niektóre bywają dość przerażające czy wręcz brutalne (np. we słowackiej baśni "O Janku, Aniczce i o lisku" zła czarownica sama się wiesza na stryczku, a Janek przecina liska mieczem na pół). Lekturę tomu ubarwiają iście bajkowe ilustracje, których autorką jest Helena Zmatlíkova, znana czeska ilustratorka.
"LEGENDY POLSKIE"
Autor: Wanda Chotomska
Wydawca i rok wydania: Wydawnictwo Literatura 2012
Liczba stron: 120
Opis od wydawcy: "Legendy są to takie pałeczki w sztafecie pokoleń. Starsi przekazują je młodszym, żeby nie zaginęła pamięć o tym, co kiedyś było, co się dawno, dawno temu zdarzyło. I oczywiście każdy opowiada je po swojemu – coś od siebie doda, zmieni. Legendy, które znajdziecie państwo w tej książce, opowiedziała mi kiedyś babcia. A teraz, po latach, ja opowiadam je wam - moim czytelnikom. Starszym, żeby przypomnieli sobie legendy zasłyszane i przeczytane w dzieciństwie, młodszym – z prośbą, żeby przekazali je następnym pokoleniom. Bo najcenniejszym skarbem każdego narodu jest jego tradycja." - Wanda Chotomska
Kilka słów ode mnie: Dwunaste wydanie "Legend polskich" w opracowaniu Wandy Chotomskiej - które posiadam w domu - to dość cienka książeczka w twardej oprawie, w której znalazło się 10 najpopularniejszych polskich legend, które powinno znać każde dziecko. Ze zbioru poznamy m.in. historię o Lechu, Czechu i Rusie, królu Popielu, o Smoku ze Smoczej Jamy, o Warsie i Sawie, Bazyliszku, Złotej Kaczce czy o Sielawowym Królu. Jeśli chcesz z dzieckiem w wieku przedszkolnym rozpocząć przygodę z poznawaniem rodzimych legend, ten zbiór będzie moim zdaniem doskonały - sam wydawca poleca go od 5. roku życia. Opowieści są krótkie, proste w odbiorze, a ilustracje Małgorzaty Flis - niezwykle urokliwe!
"KLECHDY. STAROŻYTNE PODANIA I POWIEŚCI LUDU POLSKIEGO I RUSI"
Autor: Kazimierz Władysław Wójcicki
Wydawca i rok wydania: Wydawnictwo Dragon 2022
Liczba stron: 512
Opis od wydawcy: "Klechdy. Starożytne podania i powieści ludu polskiego i Rusi” to zbiór podań i legend ludowych, zebranych w XIX wieku przez Kazimierza Władysława Wójcickiego. Autor zabiera nas w świat chłopskiej wyobraźni, pełen magii, cudów, niezwykłych przygód, dziwaczności i krwawej makabry. Książka składa się z dwóch części – w pierwszej znajdziemy teksty zawarte w trzecim, uznawanym za wzorcowe, wydaniu najsłynniejszego z dzieł autora z 1876 roku, zatytułowanego "Klechdy. Starożytne podania i powieści ludowe". Drugą część stanowią baśniowo-gawędziarskie opowiadania Wójcickiego, publikowane w różnorakich zbiorach i periodykach. Całość zilustrowana została oryginalnymi rysunkami i drzeworytami z epoki, pochodzącymi m.in. z wydania jubileuszowego z 1876 roku oraz z różnych wydań książkowych z połowy XIX w. oraz z czasopisma „Kłosy” z lat 1865–1876. Wśród autorów ilustracji są np. Michał Elwiro Andriolli, Wojciech Gerson, Ksawery Pillati, Franciszek Kostrzewski, Feliks Sypniewski. Dzieło Wójcickiego ukazało się po raz pierwszy w 1837 roku, za życia autora miało trzy wydania w Polsce, doczekało się także przekładów na niemiecki, czeski i rosyjski.
Kilka słów ode mnie: Pozycja zdecydowanie dla starszego czytelnika - ale przecież z legend i baśni się nie wyrasta! Nie mam jej jeszcze na swojej półce, ale to pewnie kwestia czasu ;) To eleganckie wydanie na pewno spodoba się wszystkim bibliofilom i miłośnikom dawnej literatury! Prawda, że przykładowe strony robią wrażenie?
"ATLAS LEGEND"
Autor: Paweł Zych
Wydawca i rok wydania: Bosz 2020
Liczba stron: 264
Opis od wydawcy: Bogato ilustrowana książka "Atlas legend" Pawła Zycha, autora popularnych "Bestiariuszy słowiańskich", rozpoczyna nowy cykl poświęcony polskim podaniom. Podzielona na pięć części, przedstawia barwne historie z województw: śląskiego, opolskiego, dolnośląskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Autor nie tylko przytacza opowieści z poszczególnych miast i wiosek, lecz przenosi je także na mapy, odwzorowując opisywane postaci, miejskie uliczki i zabytki architektoniczne. Dzięki lekturze można się między innymi dowiedzieć, w którym mieście grasował afrozbójnik, skąd się wzięła nazwa Ząbkowice, gdzie kąsał prawampir, czym zaowocowało spotkanie Władysława Łokietka z drwalami w Puszczy Noteckiej oraz którędy przechodzi wrocławska upiorna procesja.
Kilka słów ode mnie: Pozycja odmienna od zaprezentowanych w tym wpisie - ale równie znakomita! Na jej widok mnie i synowi wyrwało się zgodne: "WOW!" ;) "Atlas legend" - jak czytamy we wstępie - prezentuje "zdecydowaną większość [...] legend dotyczących polskich miast, miasteczek i zamków". W zamierzeniu autora ma być to "kompletny przewodnik, z którym można zwiedzać nie tylko najbardziej znane pod względem turystycznym miejscowości, ale również te odrobinę mniej oblegane". Piotr Zych zilustrował je własnoręcznymi rysunkami różnych zabytków, potworów i innych bohaterów legend, stworzył także całe mnóstwo "map i mapek, dzięki którym można łatwo zaplanować wycieczkę legendarną trasą". Pierwszy tom opisuje kilkaset legend z Wielkopolski, ziemi lubuskiej i Śląska. Znajdziesz tutaj legendy dotyczące takich miast i miejscowości jak min. Kalisz, Kórnik, Gołuchów, Mosina, Poznań, Wolsztyn, Swarzędz, Śrem, Babimost, Kostrzyn nad Odrą, Oława, Żmigród czy Wrocław. Atlas jest stylizowany na starodawną księgę (pożółkłe stronice), a rysunki sprawiają wrażenie trójwymiarowych. Polecam serdecznie i czekam na kolejne tomy!
"WSPÓŁCZESNY BAJARZ POLSKI"
Autor: Zuzanna Orlińska
Wydawca i rok wydania: Polarny Lis 2021
Liczba stron: 284
Opis od wydawcy: Legendy i baśnie polskie. Trzeba je znać. Warto, żeby dzieci je znały. No tak, ale jak przekonać najmłodszych do starych i nudnych opowieści? Dzięki "Współczesnemu bajarzowi polskiemu" nudy już nie będzie. W naszym zbiorze umieściliśmy 20 tradycyjnych legend i baśni, w tym lektury obowiązkowe, w nowej i znakomitej odsłonie, autorstwa Zuzanny Orlińskiej. Historie o diabłach, strzygach, królewnach i czarnoksiężnikach opowiedziane zostały współczesnym, dynamicznym i pełnym humoru językiem. Autorka sięgnęła po mniej znane wersje klasycznych wątków, co z pewnością mile zaskoczy czytelnika. Do atrakcyjności "Współczesnego bajarza polskiego" przyczynia się bez wątpienia szata graficzna. Każda z czterech części książki została zilustrowana przez inną artystkę.
Kilka słów ode mnie: Dawno, dawno temu ogromną popularnością cieszyło się czterotomowe dzieło Antoniego Józefa Glińskiego pt. "Bajarz polski. Zbiór baśni, powieści i gawęd ludowych", opublikowane po razy pierwszy w 1853 roku. Czasy jednak się zmieniają - "Bajarz polski" mocno się zestarzał i został zapomniany. Zuzanna Orlińska podjęła się zadania napisania nowego bajarza i zrobiła to w iście nowatorskim stylu, ukazując wybrane baśnie, podania i legendy z perspektywy dziecka. To jednak nie jedyna zaskakująca czytelników zmiana - dość powiedzieć, że autorka proponuje nowe rozwiązania fabularne. Jak napisała w przedmowie Violetta Wróblewska, "Zuzanna Orlińska zabiera nas w niezwykłą podróż do światów alternatywnych, w których ciąg bajkowych zdarzeń zaskakuje, gdyż odbiega od znanych, stereotypowych rozwiązań, dzięki czemu czytelnik może odkrywać nowe znaczenia dawnych historii". Warto dodać, że "[...] część opowieści rozgrywających się w baśniowych krainach i baśniowym czasie została przeniesiona do współczesności, w której istnieją elementy znane wszystkim dzieciom - szkoła, komputer, winda, wieżowiec, samochód, telefon komórkowy, bank, kredyt". Zbiór został podzielony na cztery części. Pierwsza opowiada o polskich pradziejach, druga o ludowych demonach, trzecia opowiada o mocy magicznych zaklęć, a czwarta prezentuje dawnych bohaterów i antybohaterów. "Współczesny bajarz polski" to absolutnie nieoczywisty zbiór baśni i legend z przepięknymi ilustracjami, który na pewno zainteresuje czytelników w wieku szkolnym i starszych - aczkolwiek ja mam do niego ambiwalentny stosunek. Z jednej strony jestem np. zachwycona opowiedzianą na nową przez Orlińską legendą o Wandzie (jej historia w wykonaniu autorki jest piękna i bardzo wzruszająca), z drugiej - chociażby "Kije-promocyje" mogą być nie do końca zrozumiałe dla młodszego czytelnika bez znajomości oryginału (przy okazji, mój siedmiolatek zaśmiewał się z "garnuszka-pasibrzuszka").
Czy masz swoje ulubione wydanie polskich baśni i legend? A może na Twojej półce znajduje się zbiór, o którym nie wspomniałam w tym wpisie, a który jest wart uwagi? Czekam na Twój komentarz!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz